Museum Prinsenhof Delft verwerft zeldzame beschilderde lijst Cornelis de Man
Museum Prinsenhof Delft is nu de trotse nieuwe eigenaar van een zeldzame, beschilderde lijst van Cornelis de Man uit 1655. De beschilderde lijst met putti en toiletattributen is een prachtig voorbeeld van de experimenteerlust en de hoge kwaliteit van de Delftse schilderkunst uit de tijd van Johannes Vermeer en Pieter de Hooch, en is uniek in de Nederlandse schilderkunst van de 17de eeuw. Het werk is vanaf 10 februari 2023 te zien in het museum als onderdeel van de tentoonstelling Het Delft van Vermeer.
Beschilderde lijst met putti en toiletattributen, Cornelis de Man, 1655, Olieverf op paneel, 82,5 x 65 cm, Aangekocht in 2022 met steun van de Vereniging Rembrandt (mede dankzij haar Johannes Vermeer Fonds, haar Caius Fonds en haar Themafonds 17de-eeuwse schilderkunst en haar VriendenLoterij Aankoopfonds).
Janelle Moerman, directeur Museum Prinsenhof Delft: “Cornelis de Man is een veelzijdige Delftse meester die zowel portretten, genreschilderijen, kerkinterieurs als landschappen schilderde. De geschilderde lijst voegt hier door zijn volstrekt unieke karakter een geheel nieuw aspect aan toe en zal een sleutelstuk vormen in de presentatie van de Delftse schilderkunst uit de 17de eeuw. We zijn dan ook bijzonder blij met deze aankoop, die we dankzij de onmisbare steun van de Vereniging Rembrandt konden verwerven.”
Zeldzame attributen
De attributen onderaan de lijst, zoals de poederkwast en de parelketting, verwijzen naar het toilet van een vrouw. Al deze beeldmotieven verwijzen naar schoonheid. In combinatie met het horloge, dat de tijd symboliseert, vormen deze elementen een morele boodschap: schoonheid is vergankelijk. Vergelijkbare beeldmotieven van het vrouwelijk toilet komen voor bij gesneden houten (spiegel)lijsten, maar een platte, beschilderde trompe-l’oeil-lijst als deze vormt een grote zeldzaamheid in de Nederlandse 17de-eeuwse schilderkunst. In het oeuvre van De Man is er één andere, vergelijkbare lijst bekend. Die werd in 1981 aangeboden door de Zwitserse kunsthandel Bruno Meissner; de huidige verblijfplaats ervan is onbekend.
Aankoop, restauratie en onderzoek
De aankoop kwam tot stand dankzij de genereuze steun van de Vereniging Rembrandt (mede dankzij haar Themafonds 17de-eeuwse schilderkunst, haar Johannes Vermeer Fonds, haar Caius Fonds en haar VriendenLoterij Aankoopfonds). De lijst zat tot voor kort om een schilderij van de Leidse kunstenaar Jacob van Spreeuwen (1611-1650/60). Al snel werd duidelijk dat beide werken pas in een later stadium zijn gecombineerd. Dat vormde de aanleiding voor nader onderzoek naar de lijst. Samen met een team van kunsthistorici en deskundigen op het gebied van lijsten hoopt het museum meer te weten te komen over de gebruiksfunctie van de lijst. Dit bepaalt onder andere of het werk getoond wordt met of zonder spiegel. In de aanloop naar de presentatie wordt de lijst ook gerestaureerd.
Lees voor meer informatie ook de berichten van Vereniging Rembrandt over deze bijzondere lijst:
https://www.verenigingrembrandt.nl/nl/nieuws/zeldzame-beschilderde-lijst-voor-delft
https://www.verenigingrembrandt.nl/nl/kunst/beschilderde-lijst-met-putti-en-toiletattributen